Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych – dzisiaj przedstawiamy czwartą część odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące funduszu.

1. Czy byłemu pracownikowi, który rozwiązał umowę o pracę i po 2 latach przeszedł na emeryturę, należy naliczyć odpis uznaniowy, jeśli przyczyną rozwiązania umowy nie było przejście na emeryturę ani rentę, a pracownik był bezrobotny w celu uzyskania uprawnień emerytalnych?

Odpowiedź
Tak, sam fakt nabycia praw emerytalnych jest kluczowy, niezależnie od momentu ich nabycia.

Jeśli byłemu pracownikowi brakuje nowej pracy przed uzyskaniem emerytury, to staje się emerytem wobec byłego pracodawcy. W takiej sytuacji pracodawca powinien zwiększyć odpis dla tego emeryta i zapewnić mu pomoc socjalną z funduszu.

2. Czy za emeryta, który podjął zatrudnienie w innym zakładzie pracy, ale nie stracił prawa do emerytury należy robić odpis uznaniowy ?

Odpowiedź: Tak, gdyż były pracownik/emeryt nie stracił prawa do emerytury wobec tego w dalszym ciągu zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy o ZFŚS jest w grupie osób uprawnionych do świadczeń z ZFŚS. Stawianą tezę potwierdza Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2024 r. (sygn. akt III PZP 3/23):

„Emeryt, który uprzednio przeszedł na emeryturę i podjął zatrudnienie u innego pracodawcy, gdzie otrzymuje wynagrodzenie w wysokości niepowodującej zawieszenia wypłaty emerytury, jest „emerytem – byłym pracownikiem” w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych(…)”

3. Jaką metodę statystyczną może wybrać jednostka przy wyliczaniu przeciętej liczby zatrudnionych jeżeli wiemy, że w miesiącu styczniu br. ruchy kadrowe przedstawiały się następująco::

dzień	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31
zatrudnienie	50	50	50	55	55	55	55	60	60	60	58	58	58	50	50	50	50	50	48	48	48	48	45	45	45	45	47	47	48	49	50

Odpowiedź:

Przy ustalaniu przeciętnej liczby zatrudnionych dla celów naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, stosuje się przepisy Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 marca 2009 roku (Dz.U. nr 43, poz. 349). Te przepisy nie precyzują konkretnej metody obliczenia tej liczby, dlatego do tego celu wykorzystuje się trzy różne metody statystyczne.

• średniej arytmetycznej – czyli sumowanie stanu zatrudnienia z każdego dnia roboczego w miesiącu i podzielenie wyniku przez liczbę dni danego miesiąca. Najczęściej stosowana w przypadku dużych fluktuacji kadrowych, to najbardziej czasochłonna metoda wyliczania przeciętnej liczby zatrudnionych;
• średniej chronologicznej – To suma połowy stanu zatrudnienia z pierwszego i ostatniego dnia miesiąca oraz pełnego stanu zatrudnienia na 15. dniu miesiąca. Tak wyliczoną sumę dzielimy przez 2. Stosuje się ją najczęściej w jednostkach, w których zmiany poziomu zatrudnienia w poszczególnych miesiącach są nieznaczne;
• metody uproszczonej – czyli dodanie liczby zatrudnionych w pierwszym i ostatnim dniu danego miesiąca i podzielenie jej przez 2. Stosuje się ją najczęściej w jednostkach, w których zmiany poziomu zatrudnienia w poszczególnych miesiącach są sporadyczne.

Wobec powyższego należałoby sprawdzić, która z metod statystycznych będzie odzwierciedlała stan przeciętnej liczby zatrudnionych.

Wyliczenie przeciętnej liczby zatrudnionych:

średnia arytmetyczna : (9×50)+(4×55)+(3×60)+(3×58)+(5×48)+(4×45)+(2×47)+(1×49) = 1587/31 = 51,19

średnia chronologiczna : [ (50/2)+(50/2)+50 ]/2 = 50

metoda uproszczona: (50+50)/2 = 50

Z uwagi na częste i znaczne ruchy kadrowe, najlepszą metodą wyliczenia przeciętnej liczby zatrudnionych wydaje się być metoda średniej arytmetycznej

4. Jaka będzie wysokość odpisu na ZFŚS jeżeli wiemy, że jednostka budżetowa zatrudnia:
5. 50 pracowników w pełnym wymiarze czasu pracy, z czego 10 z nich obecnie jest na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim,
6. 5 pracowników na ¾ etatu na umowę na czas zastępstwa
7. 3 pracowników z orzeczeniem o niepełnosprawności w pełnym wymiarze czasu pracy,
8. 10 pracowników na prace interwencyjne na ½ etatu,
9. 6 pracowników na ¼ etatu przebywających na urlopach bezpłatnych,
10. 3 stażystów w celu nauki zawodu,
11. 5 pracowników zatrudnionych na umowę zlecenie.

W jednostce nie odnotowano istotnych ruchów kadrowych.

Odpowiedź:
Przy ustalaniu wysokości odpisu, niezbędne jest obliczenie przeciętnej liczby zatrudnionych. Zakładamy, że jednostka korzysta z metody uproszczonej ze względu na brak istotnych zmian kadrowych w poszczególnych miesiącach

Wyliczenia przeciętnej liczby zatrudnionych przedstawia poniższa tabela:

Liczba zatrudnionych	Wymiar etatu	Obliczenia	Liczba zatrudnionych w przeliczeniu na pełne etaty
50	1/1	50×1/1	50
5	3/4	5×3/4	3,75
3	1/1	3×1/1	3
10	1/2	10×1/2	5
6	1/4	6×1/4	1,5
Przeciętna liczba zatrudnionych w przeliczeniu na pełne etaty			63,25

Do przeciętnej liczby zatrudnionych nie wliczono stażystów oraz osób zatrudnionych na umowę zlecenie, gdyż nie posiadają oni statusu pracownika. Wliczono natomiast osoby przebywające na urlopach macierzyńskich, rodzicielskich i bezpłatnych.
Przeciętna liczba zatrudnionych wynosi 63,25, zakładając stały stan zatrudnienia na pierwszy i ostatni dzień każdego miesiąca.

Wobec tego odpis podstawowy wyniesie:

63,25 x 2 417,14 zł = 152 884,11 zł

Natomiast odpis uznaniowy:

3 x 402,86 zł = 1 208,58 zł

Odpis na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych 2024 r. wyniesie 154 092,69 zł

 Autor: Magdalena Łapa

Dzisiaj omówimy trzecią część najczęściej zadawanych pytań dotyczących funduszu. W poniższych pytaniach poruszymy tematykę oświadczeń o dochodach oraz wyliczania odpisów na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych

1. Jak weryfikować oświadczenia o dochodach?
   • Pracodawca może żądać od pracownika dokumentacji potwierdzającej jego sytuację dochodową, jeśli wątpi w prawdziwość danych zawartych w oświadczeniu. Może to być np. pit lub inne zaświadczenia. Orzecznictwo sądowe sugeruje respektowanie oświadczeń, ale weryfikacja jest możliwa.
2. Czy dziecko powyżej 25. roku życia, bezrobotne i nadal mieszkające z rodzicami, można uznać za członka rodziny?
   • Takie dziecko nie otrzymuje świadczeń, ale stanowi część gospodarstwa domowego rodziców, co może mieć znaczenie przy ocenie sytuacji socjalnej.
3. Czy zatrudnienie pracownika na zastępstwo wymaga podwójnego odpisu?
   • Jeśli osoba pracuje na umowę zastępczą, podlega standardowemu odpisowi na ZFŚS, tak jak inne osoby na umowy czasowe czy urlopy macierzyńskie.

Podsumowując, Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych to weryfikacja danych o dochodach, zaliczenie osób pozostających na utrzymaniu oraz odpowiednie naliczanie odpisów to kluczowe aspekty zarządzania funduszem.

 Autor: Magdalena Łapaj

Przez cały miesiąc, postaram się raz w tygodniu przedstawić Państwu Fundusz Świadczeń Socjalnych w pytaniach i odpowiedziach. Z uwagi na to, że zapewne jest to okres zbierania oświadczeń o dochodach w Waszych jednostkach, dzisiejszy blok pytań i odpowiedzi dotyczyć będzie właśnie kwestii oświadczeń o dochodach.

1. Czy osoby korzystające ze świadczeń ZFŚS muszą składać oświadczenia o dochodach?
Tak, zgodnie z ustawą pracodawca ma obowiązek zbadać sytuację materialną, życiową i rodzinną osób uprawnionych. Oświadczenie o dochodach jest konieczne, choć pracodawca może także żądać dodatkowych dokumentów.

2. Co w przypadku złożenia oświadczenia po terminie?
W takiej sytuacji postępowanie winno określać regulamin ZFŚS. Jeśli nie jest to sprecyzowane, ostateczną decyzję podejmuje pracodawca, biorąc pod uwagę okoliczności.

3. Jakie dane powinno zawierać oświadczenie o dochodach?
Oświadczenie powinno obejmować dochody za poprzedni rok. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, czy brać pod uwagę dochód netto czy brutto, ale należy uwzględnić dochód na osobę w gospodarstwie domowym.

4. Czy inne świadczenia powinny być wliczone do dochodu?
W związku z brakiem uregulowań, decyzję w tej kwestii podejmuje pracodawca. Należy jednak pamiętać o spójności z zapisami regulaminu Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.

5. Jak wyliczyć dochody rolnika?
Dochód z gospodarstwa rolnego oblicza się jako iloczyn przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha oraz liczby hektarów w gospodarstwie.

Fundusz Świadczeń Socjalnych – Zapraszam na kolejne odsłony tego tematu.

 Autor: Magdalena Łapaj

Warto zauważyć, że superwizja pracy socjalnej nie jest wymuszonym obowiązkiem, lecz raczej przydatnym narzędziem wspierającym praktykę zawodową. Jej celem jest rozwój kompetencji zawodowych pracowników socjalnych, a nie ich ocena czy krytyka.

Superwizja pracy socjalnej to istotny element wsparcia dla profesjonalistów w dziedzinie pomocy społecznej. Stanowi kompleksowy proces, który wspomaga rozwiązywanie trudności związanych z wykonywaną pracą oraz utrzymanie wysokich standardów świadczonych usług.

Pracownicy socjalni mogą niechętnie przystępować do superwizji z kilku przyczyn. Często mają trudności z otwartym dzieleniem się problemami z innymi, bojąc się możliwej krytyki ze strony współpracowników. Dodatkowo, niektórzy z nich mogą mieć problem z wyrażaniem swoich emocji, co również może stanowić barierę w korzystaniu z tego rodzaju wsparcia. Nadmiar obowiązków służbowych oraz brak poczucia potrzeby dalszego kształcenia się w obszarze superwizji mogą dodatkowo zniechęcać ich do uczestnictwa w tym procesie.

Jednakże, warto zauważyć, że uczestnictwo w superwizji może przynieść liczne korzyści. Pozwala pracownikom socjalnym nabyć nowe umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, poszerzyć wiedzę na temat możliwości pomocy oraz zwiększyć poczucie własnej wartości i sprawczości. Ponadto, poprawia jakość wykonywanej pracy oraz wspiera rozwój osobisty i zawodowy.

Podsumowując, superwizja pracy socjalnej stanowi istotne wsparcie dla pracowników socjalnych w ich codziennej pracy. Pomaga w radzeniu sobie z trudnościami zawodowymi oraz wspiera rozwój kompetencji zawodowych, co przekłada się na jakość świadczonych usług. Dlatego też, warto, aby pracownicy socjalni mieli dostęp do tego rodzaju wsparcia i aktywnie z niego korzystali.

Autor: Anna Sozańska

W dniu 4 marca 2024 r. Marszałkowi Sejmu RP został przedłożony  prezydencki projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami.

Komu będzie przysługiwać usługa asystencji?

Usługa ta będzie przysługiwać osobie pełnoletniej, posiadającej decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 6b³ ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 44). Decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia wydaje wojewódzki zespół. Usługa ta będzie świadczona osobom posiadającym obywatelstwo polskie, mającym zamieszkanie i przebywającym na terytorium RP. Usługa będzie przysługiwać także cudzoziemcom, spełniającym warunki wskazane w ustawie.

Usługa ta nie będzie przysługiwać osobom tymczasowo aresztowanym, przebywającym w zakładzie karnym, w czasie gdy użytkownik usługi korzysta z usług świadczonych na terenie innych jednostek, np.: WTZ, DPS, ZAZ.

Jaki jest projektowany wymiar tej usługi?

Projekt ustawy zakłada wymiar od 40 do 200 godzin miesięcznie.

Kto będzie mógł świadczyć usługi asystencji?

Taką usługę będzie mógł świadczyć asystent osobisty, spełniający kryteria ustawowe, który odbędzie instruktaż szczegółowy, zapewniony przez starostwo. Wymagania wobec asystenta osobistego są zbliżone do wymogów stawianych asystentom rodziny, jednakże „nowy” asystent będzie musiał mieć ukończone szkolenie z pierwszej pomocy przedmedycznej oraz ewakuacji osób z niepełnosprawnościami.

W celu zapewnienia koordynacji świadczenia usługi asystenckiej dla poszczególnych użytkowników usługi, usługodawca będzie zobowiązany zatrudniać nie mniej niż jednego koordynatora usługi, którego rolą będzie, m. in przygotowanie planu działań, projektu kontraktu trójstronnego, koordynowaniu usług, etc.

Czy będzie to kolejne zadanie dla gmin?

Ustalenie uprawnienia do tej usługi i jej realizacja będzie zadaniem zleconym powiatu z zakresu administracji rządowej. Prowadzić postępowanie, wydawać decyzje administracyjne będzie z założenia kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie lub kierownik innej jednostki organizacyjnej powiatu oraz inna osoba na wniosek kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie. Zatem, jeżeli nie nastąpią zmiany na etapie legislacyjnym to gminy (OPS, CUS) nie będą realizatorem tych usług.

Jednakże gminy będą mogły być usługodawcami w przypadku przekazania przez powiat zadania gminie na podstawie porozumienia (czyli podjętej uchwały).

Postępowanie w sprawie usługi asystenckiej.

Ustalenie prawa do tej usługi będzie następować na wniosek osoby uprawnionej lub jej reprezentanta. Wniosek będzie składać się do starosty powiatu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Wraz z wnioskiem osoba będzie zobowiązana dołączyć dokumenty wskazane w ustawie. Wniosek będzie można składać w wersji papierowej lub elektronicznie. Weryfikacji wniosku będzie dokonywał starosta na podstawie publicznych rejestrów. Przed wydaniem decyzji ustalającej prawo do usługi asystenckiej organ będzie przeprowadzał diagnozę sytuacji wnioskodawcy w miejscu jego zamieszkania lub w miejscu jej świadczenia.

Projekt ustawy zakłada szereg innych dodatkowych spraw w tym zakresie, jak wykonywanie usługi, składniki decyzji ustalającej usługę, kwestie nienależnego korzystania z usługi, zwrotu i inne. Podkreślam jest to projekt ustawy. Jednakże jednostki zainteresowane tym zagadnieniem, odpowiedzialne za realizację tej usługi powinny śledzić proces legislacji.

Z naszej strony, już zapraszamy Państwa na szkolenia w tym zakresie, które zapewne pojawią się w naszej ofercie.

Autor: dr Agnieszka Gazda

Interwencja kryzysowa zaliczana jest do świadczeń niepieniężnych z pomocy społecznej (art. 36 pkt 2 lit. h ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 901 ze zm.). Definicja interwencji kryzysowej opublikowana na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej stanowi zespół interdyscyplinarnych działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu. Celem interwencji kryzysowej jest przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia sobie, a dzięki temu zapobieganie przejściu reakcji kryzysowej w stan chronicznej niewydolności psychospołecznej. Interwencją kryzysową obejmuje się osoby i rodziny bez względu na posiadany dochód.

Interwencją kryzysową będzie m. in. pomoc matce z małoletnimi dziećmi czy kobiecie w ciąży doznającej przemocy domowej lub znajdującej się w innej sytuacji kryzysowej, które mogą w ramach interwencji kryzysowej znaleźć schronienie i wsparcie w domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, zw. dalej domem. Do tych domów mogą być również przyjmowani ojcowie z małoletnimi dziećmi albo inne osoby sprawujące opiekę prawną nad dziećmi.

Od 8 lutego b. r. obowiązuje Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy I Polityki Społecznej z dnia 7 lutego 2024 r. w sprawie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży (Dz. U. poz.169). Rozporządzenie zapewnia natychmiastową pomoc psychologiczną matkom i kobietom w ciąży, reguluje pobyt starszych dzieci w ośrodkach. Dziecko które ukończyło 18 lat, a uczy się lub jest niepełnosprawne w stopniu umiarkowanym lub znacznym, może pozostać z matką w placówce (§ 6 ust. 2 Rozporządzenia). Nowo wydane Rozporządzenie określa standardy usług świadczonych przez domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz tryb kierowania i przyjmowania do domów. Istotą w kierowaniu do takich domów dla ośrodków pomocy społecznej/centrów usług społecznych jest to, że osoba ubiegająca się o skierowanie do domu składa wniosek w ośrodku pomocy społecznej właściwym ze względu na jej miejsce zamieszkania, a w przypadku osób bezdomnych – w ośrodku właściwym ze względu na gminę miejsca pobytu. OPS kompletuje dokumenty, tj.: wniosek osoby ubiegającej się o skierowanie do domu, rodzinny wywiad środowiskowy, zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do umieszczenia w domu w odniesieniu do wszystkich osób kierowanych do domu, a w odniesieniu do kobiety w ciąży także dokument potwierdzający ciążę, skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (jeżeli kierowana jest matka z dzieckiem), orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, o ile osoba takie posiada. OPS wydaje także opinię o skierowanie do domu, zawierającą uzasadnienie pobytu w domu. Komplet dokumentów (§ 5 ust. 5 Rozporządzenia) OPS zobowiązany jest w terminie 14 dni licząc od dnia wpłynięcia wniosku przekazać dokumenty, za pośrednictwem operatora pocztowego lub drogą elektroniczną – elektronicznej platformy usług administracji publicznej, do starosty najbliższego powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu, który wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu do domu. Czyli rolą OPS jest zebranie pełnej dokumentacji i terminowo przekazać do Starosty, o którym wyżej mowa.

W przypadku osoby bezdomnej, prócz czynności przekazania dokumentacji, OPS zobowiązany jest poinformować gminę właściwą ze względu na jej ostatnie miejsce zameldowania o toczącym się postępowaniu w sprawie skierowania do domu.

Jeżeli podczas procedury skierowania do domu okaże się, że brak jest miejsca w domu najbliższego w powiecie, OPS w porozumieniu z osobą ubiegającą się o skierowanie do domu, poszukuje miejsca w domu w innym powiecie.

W przypadku sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa lub zdrowia osoby ubiegającej się o skierowanie do domu lub jej dziecka, taką osobę dom przyjmuje bez wydania decyzji administracyjnej o skierowaniu do domu. Jednakże OPS zobowiązany będzie niezwłocznie powiadomić o tym starostę powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu. Następnymi czynnościami OPS w tym zakresie będzie przesłanie dokumentów (§ 5 ust. 5 Rozporządzenia) staroście powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu w terminie 14 dni od dnia umieszczenia osoby bez wydania decyzji administracyjnej. Starosta zobowiązany jest niezwłocznie wydać decyzję administracyjna o umieszczeniu w domu, bądź decyzję administracyjną o odmowie skierowania do domu. W tym negatywnym przypadku jest zobowiązany w uzasadnieniu decyzji administracyjnej wskazać możliwości zapewnienia pomocy w innej formie w zależności od sytuacji i potrzeb takiej osoby.

Osoba posiadająca decyzję administracyjną o skierowaniu do domu lub osoba, w sytuacji zagrożenia, jest przyjmowana do domu niezwłocznie. Starosta powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu, zobligowany jest w terminie 14 dni od dnia wydania decyzji administracyjnej o skierowaniu do domu, przekazać do domu kopię opinii OPS (§ 5 ust. 5 pkt 6 Rozporządzenia).

Decyzję administracyjną o skierowaniu do domu wydaje się na czas określony, nie dłuższy niż 12 miesięcy. W uzasadnionych przypadkach pobyt w domu może być przedłużony ponad 12 miesięcy, nie dłużej jednak niż o 6 miesięcy. Decyzję w tej sprawie podejmuje starosta na uzasadniony wniosek mieszkańca domu po uzyskaniu opinii kierownika domu, w którym przebywa.

Autor: dr Agnieszka Gazda

Stan prawny na dzień: 12 lutego 2024 r.