Z dniem 30.12.2023 r. ustawodawca uchyla art. 23 ustawy z 9.03.2023 r. o zmianie ustawy
o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw. W życie wchodzą nowe przepisy zmieniające termin ważności orzeczeń o niepełnosprawności, a w rezultacie zostaje także nałożony obowiązek na organy właściwe, w zakresie zmiany z urzędu decyzji przyznającej świadczenia rodzinne, z funduszu alimentacyjnego oraz z pomocy społecznej uzależnionych od niepełnosprawności.
Głównym powodem wprowadzenia nowej regulacji zawartej w ustawie z dnia 19.12.2023 r. o szczególnych rozwiązaniach służących zachowaniu ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2023 r. poz. 2768) zwaną dalej u.z.w.n.o., są opóźnienia oraz zatory sięgające nawet 8 miesięcy przy wydawaniu nowych orzeczeń w ramach pracy zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności. Powyższe powoduje utratę wsparcia między innymi świadczenia pielęgnacyjnego,
a w konsekwencji wiele osób pozostaje bez jakichkolwiek środków do życia. Ważności orzeczeń o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności ma istotny wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych, z funduszu alimentacyjnego oraz z pomocy społecznej. Sytuacja dotyczy nie tylko osób, których orzeczenia utraciły ważność przed 5.08.2023 r. ale również po tej dacie.
Instytucję przedłużenia ważności orzeczeń zapoczątkował art. 15 h ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1327 z późn. zm.) zwaną dalej ustawą
o koronawirusie, z mocy prawa przedłużała ważność orzeczeń o niepełnosprawności albo orzeczeń o stopniu niepełnosprawności, wydanych na czas określony na podstawie ustawy
z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, do upływu 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia
o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
Ustawa z 9.03.2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 852 ze zm.) zwaną dalej ustawą o ochronie konkurencji uchyliła art. 15h ustawy o koronawirusie. Przepisy dotyczące ważności orzeczeń wynikające z ustawy o ochronie konkurencji weszły w życie 6.08.2023 r.
Zgodnie z art. 23 ustawy z 9.03.2023 r. ustawy o ochronie konkurencji, orzeczenie
o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, o którym mowa w art. 15h ustawy zmienianej w art. 10, w brzmieniu dotychczasowym, którego okres ważności:
1) upłynąłby do dnia 31.12.2020 r. – zachowuje ważność do dnia 31.12.2023 r.,
2) upłynąłby w okresie od dnia 1.01.2021 r. do dnia 31.12.2021 r. – zachowuje ważność do dnia 31.03.2024 r.,
3) upłynąłby w okresie od dnia 1.01.2022 r. do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie niniejszego przepisu – zachowuje ważność do dnia 30.09.2024 r.
– jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego ostatecznego orzeczenia
o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
Na podstawie przepisów ustawy o ochronie konkurencji, organ gminny wydawały z urzędu, bez kolejnego wniosku, decyzje przedłużającą okres pobierania świadczenia uzależnionego od niepełnosprawności, na okres przedłużenia przewidziany w powyższym przepisie prawa.
W chwili obecnej znacząca część osób utraciła, bądź w najbliższym czasie utraci prawo do świadczeń rodzinnych, z funduszu alimentacyjnego oraz pomocy społecznej,
z uwagi na brak ważności orzeczeń o niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności. Należy zaznaczyć, że od chwili wejścia w życie ustawy o świadczeniu wspierającym to jest od 1.01.2024 r. dodatkowo zwiększy się liczba wniosków o wydanie orzeczeń. Będzie to kolejny czynnik obciążający wydolność systemu wydawania orzeczeń w przedmiocie niepełnosprawności.
Nowe rozwiązania przewidują uchylenie art. 23 ustawy o ochronie konkurencji
i wprowadzenie nowego przepisu prawnego zawartego w art. 1 u.z.w.n.o. który stanowi, że orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony na podstawie ustawy z dnia 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej
i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 100 z późn. zm.), które zachowało ważność na podstawie art. 23 ustawy z dnia 9.03.2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 852 ze zm.) w brzmieniu dotychczasowym, albo którego okres ważności upłynął po dniu 5.08.2023 r. i przed dniem 30.09.2024 r., zachowuje ważność do dnia 30 września 2024 r., jednak nie dłużej niż do dnia, w którym nowe orzeczenie o niepełnosprawności albo nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, stanie się ostateczne.
Powyższe oznacza, że ww. przepis obejmie wszystkie orzeczenia
o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności przedłużone przepisami ustawy
o ochronie konkurencji oraz dodatkowo te, których ważność upływała po 5.08.2023 r. i przed dniem 30.09.2024 r. jednak nie dłużej niż do dnia uzyskania nowego ostatecznego orzeczenia.
Ustawodawca przewidział również tryb zmiany z urzędu decyzji wydanych na podstawie art. 23 ustawy o ochronie konkurencji, przyznających prawo do świadczeń
z pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego, zasiłków dla opiekunów albo świadczeń lub dodatków na pokrycie kosztów utrzymania dziecka lub osoby pełnoletniej w rodzinnej pieczy zastępczej. W przypadku świadczeń
z pomocy społecznej należy uprzednio zawiadomić stronę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego, a zmiana decyzji nie wymaga przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego ani jego aktualizacji. W pozostałych przypadkach zniesiono obowiązek bezpośredniego zawiadomienia strony o wszczęciu postępowania. W rezultacie organ gminny zmienia decyzje wydane na podstawie art. 23 ustawy o ochronie konkurencji na mocy nowego umocowania prawnego w zakresie okresu obowiązywania uprawnienia do 30.09.2024 r.
Jak wskazano w uzasadnieniu projektu ustawy z dnia 19.12.2023 r. o szczególnych rozwiązaniach służących zachowaniu ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności, wydłużenie ważności orzeczeń do 30.09.2024 r. stworzy minimalną przestrzeń czasową niezbędną do likwidacji zatorów w ramach prac zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności i powrotu do orzekania w trybie bieżącym. Ustawa służąca zachowaniu ważności niektórych orzeczeń wchodzi w życie z dniem 30.12.2023 r.
Rozszerzenie powyższych informacji pozyskacie Państwo uczestnicząc w szkoleniu:
,, Świadczenie pielęgnacyjne 2024 r.”
Autor: Dawid Cisło
