Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych w pytaniach i odpowiedziach

Dzisiaj przedstawię Państwu odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania na temat funduszu. W przedstawionych poniżej pytaniach będziemy kontynuować kwestię oświadczeń o dochodach oraz kwestię wyliczania dochodów uprawnionych do funduszu osób.

1.Czy w przypadku separacji małżeńskiej możemy nie brać pod uwagę dochodu drugiej osoby jeżeli nie tworzą już gospodarstwa domowego ale ciągle są małżeństwem?

Odpowiedź :
Wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego to nie tylko wspólne zamieszkiwanie, ale również wspólne zaspokajanie potrzeb życiowych tj. udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 27 listopada 2009 r. II SA/Lu 587/09). Definicja separacji prawnej jasno wskazuje natomiast, że stanowi ona sądowe uregulowanie życia małżonków w rozłączeniu. Skoro skutkiem prawnym separacji jest podział majątku i jego rozdzielność oraz samodzielne gospodarowanie nie ma podstaw do tego, aby przy ustalaniu dochodu danego gospodarstwa domowego wliczać dochody osoby będącej w separacji z osobą ubiegająca się o świadczenia z ZFŚS.
Orzecznictwo w tym zakresie:
Pismo Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 lutego 2011 r., nr SPS-023-20396/11, w którym czytamy:
„(…)W kwestii pozostawania czy niepozostawania małżonków we wspólnym gospodarstwie domowym nie rozstrzygają takie okoliczności, jak posiadania rozdzielności majątkowej, nieposiadanie dzieci, a nawet posiadanie formalne różnych adresów(…)Zgodnie z art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swoich sił oraz swoich możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, które przez swój związek założyli. Obowiązek ten, jako wynikający z przepisu bezwzględnie obowiązującego, powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa i gaśnie z chwilą jego ustania, orzeczenia separacji lub unieważnienia. Zatem istota związku małżeńskiego opiera się na prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego(…)”.

2. Czy w przypadku rozdzielności majątkowej współmałżonków powinniśmy wyłączyć dochód jednej z tych osób przy wyliczaniu miesięcznego dochodu na jednego członka rodziny?

Odpowiedź:
Nie, jeśli współmałżonkowie zamieszkują razem i wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe nie ma podstaw do tego, aby włączać dochód któregokolwiek z nich przy wyliczaniu miesięcznego dochodu na członka rodziny do celów funduszu. Pamiętajmy, że rozdzielność majątkowa nie świadczy o nieprowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego ani formalnie nie powoduje ustania związku małżeńskiego dochody takiego współmałżonka wspólnie zamieszkującego z uprawnionym do świadczeń socjalnych pracownikiem winny zostać doliczone do dochodu rodziny. Potwierdzenia powyższego możemy szukać w piśmie Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 lutego 2011 r., nr SPS-023-20396/11, w którym czytamy:
„(…)W kwestii pozostawania czy niepozostawania małżonków we wspólnym gospodarstwie
domowym nie rozstrzygają takie okoliczności, jak posiadania rozdzielności majątkowej, nieposiadanie
dzieci, a nawet posiadanie formalne różnych adresów(…)Zgodnie z art. 27 Kodeksu rodzinnego i
opiekuńczego, oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swoich sił oraz swoich możliwości
zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, które przez swój
związek założyli. Obowiązek ten, jako wynikający z przepisu bezwzględnie obowiązującego, powstaje
z chwilą zawarcia małżeństwa i gaśnie z chwilą jego ustania, orzeczenia separacji lub unieważnienia.
Zatem istota związku małżeńskiego opiera się na prowadzeniu wspólnego gospodarstwa
domowego(…)”.

3. Czy jeśli uprawniona osoba chce korzystać z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, ale nie chce ujawniać swoich dochodów może oświadczyć, że w związku z tym zgadza się na przyznanie jej świadczeń w niższej wysokości? Czy przyznawanie świadczeń z funduszu na podstawie takiego oświadczenia jest zgodne z ustawą?

Odpowiedź:
Pracodawca przyznając świadczenia z funduszu na podstawie tak złożonego oświadczenia o dochodach osobie uprawnionej niestety będzie musiał liczyć się z nieprzyjemnymi konsekwencjami. Musimy pamiętać, że zgodnie z przepisami ustawy świadczenia z funduszu powinny zostać przyznane przy zastosowaniu kryterium socjalnego. W omawianej sytuacji nie można mówić o tym, że pracodawca sytuację socjalną zbadał, gdyż osoba składająca oświadczenie nie zgodziła się ujawnić swoich dochodów, a więc zamknęła drogę pracodawcy do zbadania jej sytuacji socjalnej. Co prawda orzecznictwa i opinie w tym zakresie jak to zwykle bywa jest sprzeczne, ale musimy liczyć się z tym, że w przypadku kontroli ZUS może okazać się, że wszystkie wypłacone świadczenia z funduszu na podstawie takich oświadczeń będziemy musieli oskładkować i opodatkować. Potwierdzenia możemy szukać w poniższych orzecznictwach:
VIII U 1040/20 – Sąd Okręgowy w Łodzi z 2022-01-10

“(…) Reasumując – Sąd przyjął, że świadczenia mimo, że zostały wypłacone ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych a zatem prawidłowo pod względem formalnym i realizowały cele socjalne (pomoc pracownikom), to zostały przyznane bez faktycznej analizy indywidualnej sytuacji poszczególnych pracowników, w tym ubezpieczonego, czyli bez zastosowania kryterium socjalnego, do którego odwołuje się ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, co wyklucza zwolnienie tych świadczeń z obowiązku składkowego. Zatem należy przyjąć, że wypłacane przez płatnika świadczenia były zbliżone do dodatkowego wynagrodzenia.
Jeżeli przyznanie świadczeń nie ma charakteru socjalnego, w wyniku braku powiązania z celem socjalnym, to należy je uznać za przychód, stanowiący podstawę wymiaru składek na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń. (…)”

Sygn. akt III AUa 752/13 z 10 października 2013 r.
Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych:

“(…) Zapis o przyznawaniu świadczeń socjalnych w najniższej wysokości bez badania kryterium socjalnego nie jest zgodny z ustawą. Przy czym kryterium socjalne według ustawy, to sytuacja życiowa, rodzinna i materialna, które to elementy winny być oceniane i badane łącznie.
(…) Świadczenie z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, które jest zwolnione od obowiązku uiszczenia składek, to świadczenie wypłacone z tego funduszu, ustalane w oparciu o uchwalony w odpowiedni sposób regulamin i przyznawane według kryteriów zgodnych z kryteriami przewidzianymi w ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.
Przyznane zainteresowanemu świadczenia, niespełniające powyższych wymogów, oderwane od kryterium socjalnego, należy zakwalifikować jako świadczenie dodatkowe wypłacone przez pracodawcę, niebędące świadczeniami socjalnymi (…)”

W związku z tym proponowałabym, aby nie przyznawać świadczeń z funduszu na podstawie tak złożonych oświadczeń, a jeśli zapisy wewnątrzzakładowych regulaminów dotyczących Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych taką możliwość uprawnionym dają, zapisy te należy jak najszybciej zmienić.

 Autor: Magdalena Łapaj


Ocena zasobów pomocy społecznej- zbliża się termin przygotowania oceny.

Zbliża się termin przedłożenia właściwej rady gminy oceny zasobów pomocy społecznej.

Sam obowiązek sporządzenia Oceny zasobów pomocy społecznej nakłada art. 16 a ustawy o pomocy społecznej.

Zgodnie z ww. artykułem zarówno gmina jak i samorząd powiatu i województwa musi przygotować ocenę zasobów pomocy społecznej w oparciu o analizę lokalnej sytuacji społecznej i demograficznej.

Zasoby, o których wspomina ustawodawca, obejmują w szczególności:

– infrastrukturę;

 – kadrę;

– organizacje pozarządowe;

– nakłady finansowe na zadania pomocy społecznej;

– osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej- rodzaje ich problemów oraz ich rozkład ilościowy.

Formularz do sporządzenia oceny zasobów pomocy społecznej jest zamieszczany w Centralnej Aplikacji Statystycznej w zakładce “Ocena zasobów pomocy społecznej”, a jego celem jest wspomaganie jednostek pomocy społecznej w realizacji obowiązku sporządzania oceny zasobów pomocy społecznej.

ZBLIŻA SIĘ TERMIN PRZYGOTOWANIA OCENY ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ.

Sporządzenie Oceny zasobów pomocy społecznej jest obowiązkiem corocznym.

Do dnia 30 kwietnia należy ją przedstawić  właściwej radzie gminy, a do dnia 30 czerwca sejmikowi województwa właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

Na radę gminy nałożony jest obowiązek podjęcia uchwały o przyjęciu oceny zasobów pomocy społecznej właściwej dla danej gminy.  

Ocena zasobów pomocy społecznej wraz z powstałymi rekomendacjami stanowi podstawą do planowania budżetu na rok następny.

Podstawa prawna:

art.16 a Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej

Autor: Anna Sozańska

Co daje superwizja pracy socjalnej?

Superwizja pracy socjalnej to najprościej rzecz ujmując wieloaspektowy ogląd pracy pracownika socjalnego, który służy rozwiązywaniu trudności występujących w związku z wykonywaną pracą.

            Superwizję pracy socjalnej definiuje art. 121a ustawy o pomocy społecznej, który wskazuje, że „Superwizja pracy socjalnej polega na ustawicznym rozwoju zawodowym pracowników socjalnych, służącym utrzymaniu wysokiego poziomu świadczonych usług, zachowaniu i wzmacnianiu kompetencji zawodowych, udzielaniu wsparcia, poszukiwaniu źródeł trudności w pracy i możliwości ich pokonywania”.

Wyżej wskazany artykuł podaje także, że każdy pracownik socjalny ma prawo do korzystania z superwizji pracy socjalnej prowadzonej przez wyspecjalizowanych w zgodnie z odrebnymi przepisami superwizorów pracy socjalnej.

            Pomimo jasnych ustawowych zapisów pracownicy socjalni niechętnie korzystają z tej formy wsparcia, nawet w ośrodkach, w których superwizja jest gwarantowana i organizowana.

Dlaczego tak się dzieje? Jakie są obawy pracowników?

Jako główne powody podać należy:

– niechęć do mówienia o trudnościach czy problemach w pracy na forum, wśród współpracowników;

– nieumiejętność uzewnętrzniania się;

– niechęć do mówienia o emocjach;

– brak wiedzy czym jest superwizja i po co jest organizowana;

– obawa przed ośmiszeniem się;

– obawa przed krytycznymi uwagami ze strony współpracowników;

-nadmiar obowiązków służbowych;

– poczucie o braku potrzeby kształcenia w tym zakresie;

Jakie są korzyści z uczestniczenia w superwizji?

Pracownicy socjalni powinni być informowani w jakim celu przeprowadza się w ośrodkach superwizję pracy socjalnej i jakie są skutki dla osoby/ praconika biorącego w niej udział.

Warto podkreślać, że jest to zadanie służące wzmocnieniu pracownika, nigdy ośmieszeniu czy poddaniu niszczącej krytyce.

Superwizja powinna być przedsatwiana jako narzędzie do samorozwoju mające na celu:

– nabycie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach;

– wieloaspektowy ogląd problemu;

– poznanie różnych możliwości rozwiązań i postępowań;

– zwiększenie wiedzy na temat możliwości pomocy;

– zwiększenie wiedzy ogólnej na temat przepisów, funcjonowania środowiska lokalnego itp.;

– nabycie umiejętności pracy grupowej i „burzy mózgów”;

– wzmocnienie poczucia własnej wartości;

– wzmocnienie poczucia sprawczości;

– podniesienie komeptencji zawodowych;

– poprawę jakości pracy;

Warto aby pracownicy wiedzieli, że superwizja nie jest przymusem i koniecznym obowiązkiem.

Jest narzędziem pomocnym podczas wykonywania zawodu, służącym rozwojowi kompetencji zawodwych i samokształceniu. Narzędziem, które w swoim założeniu ma pomagać pracownikowi, nigdy ograniczać.

Ma dostarczać wiedzy na temat pracy z klientami i możliwości rozwiązań.

I najważniejsze co zawsze należy akcentować: rozmowa podczas superwizji o trundych sprawach w pracy, o towarzyszących emocjach, o braku wiedzy na jakieś tematy nigdy nie powinna podlegać ocenie, krytyce czy ośmieszeniu.

Warto wiedzieć: W sesji superwizji nie powinni uczestniczyć wspólnie pracownicy i ich bezpośredni przełożeni.

Autor: Anna Sozańska

Ustalanie zapisów Regulaminu Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych

Regulamin Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych jest wewnątrzzakładowym dokumentem, który określa zasady prowadzenia tego funduszu oraz warunki korzystania ze świadczeń z tego funduszu przez uprawnione osoby. Zgodnie z art. 27 ustawy o związkach zawodowych zapisy regulaminu pracodawca powinien uzgodnić z zakładową organizacją związkową, a gdy taka organizacja nie działa u danego pracodawcy z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. Pamiętajmy jednak, że zgodnie z art. 30 wspomnianej ustawy o związkach zawodowych jeśli mamy do czynienia z ustaleniem zapisów regulaminu z więcej niż jedną reprezentatywną organizacją związkową, muszą one wypracować jedno stanowisko w tej sprawie. Jeśli takie wspólne stanowisko działających na terenie danego pracodawcy organizacji związkowych nie uda się wypracować, ostateczną decyzje w sprawie zapisów regulaminu ZFŚS podejmuje pracodawca. Trzeba natomiast pamiętać, że swoboda pracodawcy w zakresie ustalania zapisów regulaminu jest ograniczona. Pracodawca nie może zapisami regulaminu działać na niekorzyść osób uprawnionych, pomijać kryterium socjalnego, czy też ograniczać uprawnień do pomocy socjalnej z funduszu tylko dla wybranej grupy osób.

Zapisy Regulaminu Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych powinny określać min.:

  • podstawy prawne tworzenia i działania Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych,
  • rodzaje działalności socjalnej, którą pracodawca zamierza objąć osoby do funduszu uprawnione,
  • osoby uprawnione do pomocy socjalnej w ramach funduszu
  • zasady i warunki korzystania z pomocy socjalnej,
  • rodzaje dokumentów jakie będą niezbędne do otrzymania pomocy z funduszu,
  • określenie wysokości udzielanej pomocy z funduszu oraz terminów wypłat świadczeń,
  • określenie trybu dokonywania zmian w regulaminie
  • określenie daty wejścia w życie regulaminu.

Ważnym aspektem w ramach ustalania zapisów regulaminu ZFŚS jest konieczność uzupełnienia jego zapisów o przepisy RODO, a więc min. o:

  • dane identyfikacyjne podmiotu uprawnionego do zbierania danych,
  • cel przetwarzania danych osób uprawnionych ze świadczeń z ZFŚS,
  • podstawy prawne przetwarzania danych,
  • okres przetwarzania danych osobowych;
  • można określić termin przeglądu danych osobowych przekazanych pracodawcy przez osoby uprawnione do funduszu,
  • warunki przetwarzania tzw. danych wrażliwych np. danych dotyczących stanu zdrowia wnioskodawcy.

Wśród najczęstszych błędów w treściach regulaminów stwierdzonych podczas kontroli wymienia się min. brak uzgadniania zapisów regulaminu ze stroną związkową czy nieaktualizowanie zapisów regulaminu. Stąd ważnym jest, aby przyjrzeć się zapisom własnych regulaminów i sprawdzić czy faktycznie jest uzupełniony o wszystkie ważne informacje oraz czy jego zapisy są zgodne z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa.

Autor: Magdalena Łapaj

Prezydencki projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami

W dniu 4 marca 2024 r. Marszałkowi Sejmu RP został przedłożony  prezydencki projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami.

Komu będzie przysługiwać usługa asystencji?

Usługa ta będzie przysługiwać osobie pełnoletniej, posiadającej decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 6b3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 44). Decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia wydaje wojewódzki zespół. Usługa ta będzie świadczona osobom posiadającym obywatelstwo polskie, mającym zamieszkanie i przebywającym na terytorium RP. Usługa będzie przysługiwać także cudzoziemcom, spełniającym warunki wskazane w ustawie.

Usługa ta nie będzie przysługiwać osobom tymczasowo aresztowanym, przebywającym w zakładzie karnym, w czasie gdy użytkownik usługi korzysta z usług świadczonych na terenie innych jednostek, np.: WTZ, DPS, ZAZ.

Jaki jest projektowany wymiar tej usługi?

Projekt ustawy zakłada wymiar od 40 do 200 godzin miesięcznie.

Kto będzie mógł świadczyć usługi asystencji?

Taką usługę będzie mógł świadczyć asystent osobisty, spełniający kryteria ustawowe, który odbędzie instruktaż szczegółowy, zapewniony przez starostwo. Wymagania wobec asystenta osobistego są zbliżone do wymogów stawianych asystentom rodziny, jednakże „nowy” asystent będzie musiał mieć ukończone szkolenie z pierwszej pomocy przedmedycznej oraz ewakuacji osób z niepełnosprawnościami.

W celu zapewnienia koordynacji świadczenia usługi asystenckiej dla poszczególnych użytkowników usługi, usługodawca będzie zobowiązany zatrudniać nie mniej niż jednego koordynatora usługi, którego rolą będzie, m. in przygotowanie planu działań, projektu kontraktu trójstronnego, koordynowaniu usług, etc.

Czy będzie to kolejne zadanie dla gmin?

Ustalenie uprawnienia do tej usługi i jej realizacja będzie zadaniem zleconym powiatu z zakresu administracji rządowej. Prowadzić postępowanie, wydawać decyzje administracyjne będzie z założenia kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie lub kierownik innej jednostki organizacyjnej powiatu oraz inna osoba na wniosek kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie. Zatem, jeżeli nie nastąpią zmiany na etapie legislacyjnym to gminy (OPS, CUS) nie będą realizatorem tych usług.

Jednakże gminy będą mogły być usługodawcami w przypadku przekazania przez powiat zadania gminie na podstawie porozumienia (czyli podjętej uchwały).

Postępowanie w sprawie usługi asystenckiej.

Ustalenie prawa do tej usługi będzie następować na wniosek osoby uprawnionej lub jej reprezentanta. Wniosek będzie składać się do starosty powiatu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Wraz z wnioskiem osoba będzie zobowiązana dołączyć dokumenty wskazane w ustawie. Wniosek będzie można składać w wersji papierowej lub elektronicznie. Weryfikacji wniosku będzie dokonywał starosta na podstawie publicznych rejestrów. Przed wydaniem decyzji ustalającej prawo do usługi asystenckiej organ będzie przeprowadzał diagnozę sytuacji wnioskodawcy w miejscu jego zamieszkania lub w miejscu jej świadczenia.

Projekt ustawy zakłada szereg innych dodatkowych spraw w tym zakresie, jak wykonywanie usługi, składniki decyzji ustalającej usługę, kwestie nienależnego korzystania z usługi, zwrotu i inne. Podkreślam jest to projekt ustawy. Jednakże jednostki zainteresowane tym zagadnieniem, odpowiedzialne za realizację tej usługi powinny śledzić proces legislacji.

Z naszej strony, już zapraszamy Państwa na szkolenia w tym zakresie, które zapewne pojawią się w naszej ofercie.

Autor: dr Agnieszka Gazda

Nowe obowiązki asystenta rodziny od 15 lutego 2024 r.

Zmiana ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw z dnia 28 kwietnia 2023 r. (Dz. U. 2023 r. poz. 818), zwaną dalej Ustawa zmieniająca wprowadza zmiany nie tylko do ww. Kodeksu ale także dla podmiotów wskazanych w art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1426 ze zm.), zwaną dalej UWrispz, czyli jednostek organizacyjnych gminy, która organizuje pracę z rodziną, lub podmiot, któremu gmina na podstawie art. 190 zleciła organizację pracy z rodziną.

Ustawa zmieniająca dodaje art. 76a § 1 stanowiąc o tym, że na wniosek oskarżonego, który nie ukończył 18 lat, podczas posiedzenia albo rozprawy z jego udziałem może być obecny jego przedstawiciel ustawowy lub osoba, pod której pieczą oskarżony pozostaje. Jeśli oskarżony nie posiada przedstawiciela ustawowego lub osoby, pod której pieczą pozostaje, albo przewodniczący uznał, że udział tych osób może prowadzić do naruszenia praw lub interesów oskarżonego, jest niecelowy ze względu na jego dobro, uniemożliwia przeprowadzenie posiedzenia albo rozprawy albo utrudnia je w istotny sposób, oskarżony może wskazać inną osobę pełnoletnią. Jeżeli oskarżony nie wskazał takiej osoby lub przewodniczący uznał, że jej obecność może prowadzić do naruszenia praw lub interesów oskarżonego, jest niecelowa ze względu na jego dobro, uniemożliwia przeprowadzenie posiedzenia albo rozprawy albo utrudnia je w istotny sposób, przewodniczący wyznacza asystenta rodziny, o którym mowa w art. 12 UWrispz. Asystent rodziny ma wymóg posiadania odpowiednich kwalifikacji, w tym kwalifikacji z zakresu pracy z dziećmi.

Dodany przepis art. 76a przewiduje obecność asystenta rodziny w danym sądzie podczas rozprawy albo posiedzenia z udziałem oskarżonego, który nie ukończył 18 lat, jeśli obecność pozostałych osób wskazanych w tym przepisie nie jest możliwa. Wybór asystenta rodziny pozostaje w pełnej zgodzie z przepisami dyrektywy 2016/800, w szczególności z art. 15 ust. 2, który przewiduje, że jeżeli osoba dorosła wskazana przez dziecko nie jest do zaakceptowania przez właściwy organ, organ ten, uwzględniając najlepszy interes dziecka, wyznacza inną osobę, aby jemu towarzyszyła, a osoba ta może być także przedstawicielem organu lub innej instytucji odpowiedzialnej za ochronę lub dobro dzieci.

Tak więc z dniem 15 lutego 2024 r. zostanie zmieniony katalog zadań zdefiniowany w art. 15 ust. 1 pkt 11a UWrispz o „udzielanie wsparcia dziecku poprzez towarzyszenie mu podczas posiedzenia albo rozprawy z jego udziałem na podstawie art. 76a k.p.k.”.

W konsekwencji zmian dotyczących udziału asystenta rodziny podczas rozprawy albo posiedzenia, o których mowa w art. 76a k.p.k., w przepisie tym wskazano, że w przypadku potrzeby wyznaczenia asystenta rodziny do udziału w rozprawie albo posiedzeniu przewodniczący występuje do właściwego ze względu na miejsce prowadzenia postępowania kierownika jednostki organizacyjnej gminy, która organizuje pracę z rodziną, lub podmiotu, któremu gmina na podstawie art. 190 UWrispz zleciła organizację pracy z rodziną do niezwłocznego przekazania listy zatrudnionych asystentów rodziny wraz z danymi kontaktowymi. Po otrzymaniu tej listy przewodniczący wyznaczy asystenta rodziny, mając na względzie ochronę praw lub interesów oskarżonego oraz zapewnienie sprawnego przeprowadzenia posiedzenia lub rozprawy. Z uwagi na powyższe zmiana UWrispz, która w będzie nakładać na jednostki, o których mowa powyżej, obowiązek niezwłocznego przekazania listy zatrudnionych asystentów rodziny oraz danych kontaktowych. W tym miejscu musimy włączyć Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE i jeżeli zechcemy podać dane kontaktowe asystenta telefon i/lub e-mail prywatny, musimy mieć jego zgodę.

Do katalogu wydatków Skarbu Państwa dodano w postępowaniu karnym wynagrodzenie w postaci ryczałtu dla asystenta rodziny za udział w posiedzeniu albo rozprawie, o których mowa w art. 76a § 1 k.p.k. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 stycznia 2024 r. (Dz. U. z 2024 r., poz. 71) w sprawie określenia wysokości ryczałtu przysługującego asystentowi rodziny za udział w posiedzeniu albo rozprawie – określa, że asystentowi rodziny za udział w posiedzeniu albo rozprawie, o których mowa w art. 76a § 1, przysługuje ryczałt w wysokości 4% kwoty bazowej dla zawodowych kuratorów sądowych, której wysokość określa ustawa budżetowa. Zgodnie Art. 13. Ustawy Budżetowej z dnia 18 stycznia 2024 r. na rok 2024 (Dz. U. poz. 122) ustalono kwotę bazową dla zawodowych kuratorów sądowych w wysokości 2 628,54 zł. Powyższe oznacza, że asystentowi rodziny za udział w posiedzeniu albo rozprawie będzie przysługiwała kwota ok. 105,14zł. Jednakże należy podkreślić, że kwota ta zaspokajać będzie tylko uczestnictwo w sądzie ale także dojazd, nocleg i inne wydatki z tym związane asystenta rodziny. Ustawodawca milczy kto będzie wypłacał asystentowi rodziny za udział w posiedzeniu albo rozprawie, najprawdopodobniej kwotę tą wypłaci sąd, w którym będzie toczyło się postępowanie.

Data wejścia w życie Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości została skorelowana z datą wejścia w życie zmian w k.p.k.

Ministerstwo Sprawiedliwości zakłada się, że ilość spraw z udziałem asystenta rodziny będzie marginalna – w skali kraju spraw takich będzie kilkadziesiąt, nie więcej niż 100 a ewentualne wydatki nie będą miały znacznego wpływu na wydatki sektora finansów publicznych (uzasadnienie do projektu 2933).

Autor: dr Agnieszka Gazda

Stan prawny na dzień: 7 lutego 2024 r.

Rola OPS w kierowaniu do domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży w świetle nowego Rozporządzenia

Interwencja kryzysowa zaliczana jest do świadczeń niepieniężnych z pomocy społecznej (art. 36 pkt 2 lit. h ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 901 ze zm.). Definicja interwencji kryzysowej opublikowana na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej stanowi zespół interdyscyplinarnych działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu. Celem interwencji kryzysowej jest przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia sobie, a dzięki temu zapobieganie przejściu reakcji kryzysowej w stan chronicznej niewydolności psychospołecznej. Interwencją kryzysową obejmuje się osoby i rodziny bez względu na posiadany dochód.

Interwencją kryzysową będzie m. in. pomoc matce z małoletnimi dziećmi czy kobiecie w ciąży doznającej przemocy domowej lub znajdującej się w innej sytuacji kryzysowej, które mogą w ramach interwencji kryzysowej znaleźć schronienie i wsparcie w domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, zw. dalej domem. Do tych domów mogą być również przyjmowani ojcowie z małoletnimi dziećmi albo inne osoby sprawujące opiekę prawną nad dziećmi.

Od 8 lutego b. r. obowiązuje Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy I Polityki Społecznej z dnia 7 lutego 2024 r. w sprawie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży (Dz. U. poz.169). Rozporządzenie zapewnia natychmiastową pomoc psychologiczną matkom i kobietom w ciąży, reguluje pobyt starszych dzieci w ośrodkach. Dziecko które ukończyło 18 lat, a uczy się lub jest niepełnosprawne w stopniu umiarkowanym lub znacznym, może pozostać z matką w placówce (§ 6 ust. 2 Rozporządzenia). Nowo wydane Rozporządzenie określa standardy usług świadczonych przez domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz tryb kierowania i przyjmowania do domów. Istotą w kierowaniu do takich domów dla ośrodków pomocy społecznej/centrów usług społecznych jest to, że osoba ubiegająca się o skierowanie do domu składa wniosek w ośrodku pomocy społecznej właściwym ze względu na jej miejsce zamieszkania, a w przypadku osób bezdomnych – w ośrodku właściwym ze względu na gminę miejsca pobytu. OPS kompletuje dokumenty, tj.: wniosek osoby ubiegającej się o skierowanie do domu, rodzinny wywiad środowiskowy, zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do umieszczenia w domu w odniesieniu do wszystkich osób kierowanych do domu, a w odniesieniu do kobiety w ciąży także dokument potwierdzający ciążę, skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (jeżeli kierowana jest matka z dzieckiem), orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, o ile osoba takie posiada. OPS wydaje także opinię o skierowanie do domu, zawierającą uzasadnienie pobytu w domu. Komplet dokumentów (§ 5 ust. 5 Rozporządzenia) OPS zobowiązany jest w terminie 14 dni licząc od dnia wpłynięcia wniosku przekazać dokumenty, za pośrednictwem operatora pocztowego lub drogą elektroniczną – elektronicznej platformy usług administracji publicznej, do starosty najbliższego powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu, który wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu do domu. Czyli rolą OPS jest zebranie pełnej dokumentacji i terminowo przekazać do Starosty, o którym wyżej mowa.

W przypadku osoby bezdomnej, prócz czynności przekazania dokumentacji, OPS zobowiązany jest poinformować gminę właściwą ze względu na jej ostatnie miejsce zameldowania o toczącym się postępowaniu w sprawie skierowania do domu.

Jeżeli podczas procedury skierowania do domu okaże się, że brak jest miejsca w domu najbliższego w powiecie, OPS w porozumieniu z osobą ubiegającą się o skierowanie do domu, poszukuje miejsca w domu w innym powiecie.

W przypadku sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa lub zdrowia osoby ubiegającej się o skierowanie do domu lub jej dziecka, taką osobę dom przyjmuje bez wydania decyzji administracyjnej o skierowaniu do domu. Jednakże OPS zobowiązany będzie niezwłocznie powiadomić o tym starostę powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu. Następnymi czynnościami OPS w tym zakresie będzie przesłanie dokumentów (§ 5 ust. 5 Rozporządzenia) staroście powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu w terminie 14 dni od dnia umieszczenia osoby bez wydania decyzji administracyjnej. Starosta zobowiązany jest niezwłocznie wydać decyzję administracyjna o umieszczeniu w domu, bądź decyzję administracyjną o odmowie skierowania do domu. W tym negatywnym przypadku jest zobowiązany w uzasadnieniu decyzji administracyjnej wskazać możliwości zapewnienia pomocy w innej formie w zależności od sytuacji i potrzeb takiej osoby.

Osoba posiadająca decyzję administracyjną o skierowaniu do domu lub osoba, w sytuacji zagrożenia, jest przyjmowana do domu niezwłocznie. Starosta powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu, zobligowany jest w terminie 14 dni od dnia wydania decyzji administracyjnej o skierowaniu do domu, przekazać do domu kopię opinii OPS (§ 5 ust. 5 pkt 6 Rozporządzenia).

Decyzję administracyjną o skierowaniu do domu wydaje się na czas określony, nie dłuższy niż 12 miesięcy. W uzasadnionych przypadkach pobyt w domu może być przedłużony ponad 12 miesięcy, nie dłużej jednak niż o 6 miesięcy. Decyzję w tej sprawie podejmuje starosta na uzasadniony wniosek mieszkańca domu po uzyskaniu opinii kierownika domu, w którym przebywa.

Autor: dr Agnieszka Gazda

Stan prawny na dzień: 12 lutego 2024 r.

Standardy ochrony małoletnich – obowiązek dla wielu podmiotów

Uchwalona 13 lipca 2023 r. tzw. ustawa Kamilka, czyli ustawa o zmianach w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym oraz niektórych innych ustaw, wprowadza nowe obligatoryjne obowiązki dotyczące przyjęcia i wdrożenia standardów ochrony małoletnich. Obowiązek ten ma każdy:

  • organ zarządzający jednostką systemu oświaty, inną placówką oświatową, opiekuńczą, wychowawczą, resocjalizacyjną, religijną, artystyczną, medyczną, rekreacyjną, sportową lub związaną z rozwijaniem zainteresowań, do której uczęszczają albo
    w której przebywają lub mogą przebywać małoletni;
  • organizator działalności oświatowej, opiekuńczej, wychowawczej, resocjalizacyjnej, religijnej, artystycznej, medycznej, rekreacyjnej, sportowej lub związanej
    z rozwijaniem zainteresowań przez małoletnich;
  • podmioty świadczące usługi hotelarskie oraz turystyczne, a także prowadzące inne miejsca zakwaterowania zbiorowego, w zakresie niezbędnym do zapewnienia ochrony małoletnich.

Standard ochrony małoletnich powinien być dostosowany do specyfiki określonego podmiotu i zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa musi zawierać:

  1. zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki lub organizatora, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
  2. zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego;
  3. procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”;
  4. zasady przeglądu i aktualizacji standardów;
  5. zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki lub organizatora do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności;
  6. zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania;
  7. osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia;
  8. sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.

   W standardach uwzględnia się sytuację dzieci niepełnosprawnych oraz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Standardy sporządza się mając na względzie konieczność ich zrozumienia przez osoby małoletnie. Zgodnie z art. 10 ustawy obowiązek wprowadzenia wyżej wymienionych standardów musi być zrealizowany w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie tzw. ustawy Kamilka – czyli do 15 sierpnia 2024 r. Jest to tak zwany okres przejściowy, na dostosowanie działalności danego podmiotu do zgodności z ustawą.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1606)

Autor: dr Michał Gluzek

Przypomnienie dot. Świadczenia wychowawczego

Od 1 lutego można składać wnioski w ramach Programu „Rodzina 800+”.

Mowa oczywiście o nowym okresie pobierania świadczenia: od 1 czerwca 2024r. do 31 maja 2025r.

Aby mieć ciągłość w wypłacie świadczenia, należy pamiętać o złożeniu wniosku do 30 kwietnia danego roku. Wniosek złożony w takim terminie oznacza przyznanie oraz wypłatę przyznanego świadczenia (za czerwiec) najpóźniej do 30 czerwca tego roku.

Wnioski złożone w okresie od 1 maja – do 31 maja danego roku, ustalają prawo oraz wypłatę przyznanego świadczenia za czerwiec i lipiec –  do 31 lipca tego roku.

Świadczenie wychowawcze w ramach programu “Rodzina 800 +” przysługuje na każde dziecko w wieku do ukończenia przez nie 18 roku życia.

Wnioski składać mogą rodzice (matka lub ojciec) oraz opiekun faktyczny, a także rodziny zastępcze, osoby prowadzące rodzinny dom dziecka dyrektorzy placówek opiekuńczo-wychowawczych, dyrektorzy regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych, dyrektorzy interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych.

WAŻNE:

Wniosek o świadczenie wychowawcze składa się do ZUS tylko i wyłącznie drogą elektroniczną, poprzez:

– bankowość elektroniczną,

– platformę PUE ZUS lub aplikację mZUS

– portal informacyjno-usługowy Emp@tia;

Autor: Anna Sozańska

Case management- zarządzanie przypadkiem

Case management jako jedna z metod pracy pracownika socjalnego, która staje się standardem w coraz większej liczbie ośrodków pomocy społecznej oraz centrów usług społecznych. To metoda zarządzania przypadkiem, po którą coraz częściej sięgają pracownicy socjalni, od których wymaga się niesienia kompleksowej pomocy jednostce, a także podejmowanie działań zaradczych i pomocowych.

Chcąc po krótce scharakteryzować założenia case managementu można przyjąć, że pracownik socjalny, będący case managerem łączy wsparcie skierowane do idywidalnego przypadku i indywidualnej pomocy z pracą w obszarze wielu instytucji, po to aby nieść kompleksowe wsparcie osobie będącej w kryzysie bądź przeżywającej trudności. W swojej pracy sięga po zasoby instytucji działających w systemie pomocy społecznej, ochrony zdrowia, edukacji, sportu, kultury i wielu innych.

W ten sposób prowadzona praca z indywidualnym przypadkiem daje możliwość skorzystania z różnych dostępnych na rynku form pomocy, tak aby były one dostosowane do konkretnego przypadku, aby trafiły w punkt i w aspekcie niesienie pomocy przyniosły widoczne efekty.

Skuteczne działanie case managera będzie możliwe dopiero w momencie kiedy nastąpi prawidłowa diagnoza sytuacji oraz stworzenie indywidualnego planu działania, który zostanie zaakceptowany przez klienta.

Metoda Case managementu wymaga zaangażowania dwóch stron, zarówno pracownika jak i klienta, który sam bądź przy pomocy case maangera określi swoje mocne i słabe strony, wkaże szanse i możliwości, z których może korzystać oraz zagrożenia i obawy z nich wynikające.

Case manager po poznaniu potrzeb klienta idywidualnego, po analizie jego możliwości i ograniczeń, po zdefiniowaniu problemu i sformuowaniu idywidualnego planu , jest w stanie stworzyć siatkę kompleksowego wsparcia co ułatwi klientowi, w odniesieniu do jego potrzeb, korzystanie z różnych form wsparcia dostępnego na lokalnym rynku.

To profilowane wsparcia case managera w pracy z indywidualnym przypadkiem skutkuje zwiekszeniem własnej świadomości, zwiększeniem motywacji do zmiany, zwiększeniem wiedzy o różnych, dostępnych formach wsparcia, ale przede wszystkim wzrostem własnej świadomości klienta i poczuciem sprawczości, zaangażowania w poprawę swojego życia. 

Autor: Anna Sozańska

Usługi sąsiedzkie – Nową formą świadczenia pomocy społecznej

Starzejące się społeczeństwo, a tym samym zwiększająca się liczba osób, które wymagają pomocy w formie usług opiekuńczych stało się podwaliną do rozszerzenie wachlarza usług opiekuńczych. Także ograniczenie zasobów kadrowych pomocy społecznej i polityka społeczna zmierzająca do deinstytucjonalizacji, niemalże wymusiły regulację przepisów w tym zakresie.

Na mocy nowelizacji ustawy o pomocy społecznej z dnia 28 lipca 2023r. (Dz.u. poz 693) wprowadzono nową formę pomocy, czyli usługi sąsiedzkie. Realizacja usług możliwa jest od 1 listopada 2023r. i nakłada na Gminę obowiązek  podjęcia stosownej uchwały.

Czym są usługi sąsiedzkie?

Najprościej rzecz ujmując są kolejną formą wsparcia dla osób potrzebujących, czyli osób, które z powodu wieku, chorób i innych trudności wymagają pomocy ze strony osób drugich, a nie mogą jej otrzymać.

Usługi sąsiedzkie są skierowane zarówno do osób samotnych jak i osób mieszkających wspólnie z rodziną, w sytuacji kiedy rodzina, w tym wspólnie niezamieszkujący małżonek, zstępni i wstępni, nie mogą zaoferować wymaganej pomocy i wsparcia.

Kto może świadczyć pomoc?

W założeniu tę formę pomocy świadczyć  mają osoby blisko zamieszkujące, które, co ważne, będą wynagradzane przez Gminę.

Opiekunowie muszą spełnić także określone, poniższe warunki:

– mieć ukończony 18. rok życia,

– nie należeć do rodziny osoby, która wymaga usługi,

– nie być zamieszkującym oddzielnie członkiem rodziny (małżonkiem, wstępnym lub zstępnym) osoby, dla której mają być świadczone usługi,

– być zdolne pod kątem psychofizycznym do świadczenia tego typu usług – muszą złożyć stosowne oświadczenie,

– zamieszkiwać w okolicy osoby, która wymaga pomocy,

– przejść szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy,

– zostać zaakceptowaną przez organizatora usług i osobę, na rzecz której usługi te mają być świadczone;

Zakres usług sąsiedzkich.

Istotą usług sąsiedzkich jest pomoc osobie potrzebującej w jej miejscu zamieszkania.

Zakres świadczonej pomocy to:

  • pomoc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, 
  • podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjną- czynności podstawowe, które nie wymagają specjalistycznego przygotowania,
  • w miarę potrzeb i możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

Organizator pomocy:

Organizatorem usług sąsiedzkich jest Gmina, której obowiązkiem jest podjęcie  odpowiedniej uchwały oraz określenie szczegółowych zasad realizacji usług oraz odpłatności.

 Warto wiedzieć, że Gmina realizując pomoc sąsiedzką może zlecić jej realizację innym organizacjom społecznym, a dodatkowym wsparciem finansowym dla tej formy pomocy może być przystąpienie przez Gminę w 2024r. do Programu  „Korpus Wsparcia Seniorów”, Moduł I.

PODSTAWA PRAWNA:

Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1693)

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 901 z późn. zm.)

Autor: Anna Sozańska

„Trzynastka” a urlop opiekuńczy

„Trzynastka” lub „trzynasta pensja” to dodatkowe wynagrodzenie wypłacane pracownikom sfery budżetowej zgodnie z Ustawą z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1690), zwaną dalej ustawa. Przedmiotem tych rozważań nie będzie omówienie ustawy, tylko wskazanie skutków wykorzystania urlopu opiekuńczego przez pracownika zatrudnionego na kilka miesięcy u danego pracodawcy na uprawnienie otrzymania tego wynagrodzenia.

Dodatkowe wynagrodzenie roczne wypłaca się nie później niż w ciągu pierwszych trzech miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który przysługuje to wynagrodzenie (art. 5 ust. 2 ustawy). Przepisy nie wskazują „sztywnego” terminu wypłaty tego wynagrodzenia, ale wskazują najpóźniejszy termin, w którym pracodawca zobowiązany jest dokonać wypłaty. Oznacza to, że wkrótce sfera budżetowa podejmie wyliczanie „trzynastek”.

Pracownik nabywa prawo do tego wynagrodzenia w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego (art. 2 ust. 1 ustawy). Jeżeli pracownik nie przepracował tego okresu, to nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, pod warunkiem, że okres ten wynosi co najmniej 6 miesięcy (art. 2 ust. 2 ustawy). Przepracowanie co najmniej 6 miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane w przypadkach, określonych w art. 2 ust. 3 ustawy. Jednym z nich jest wykorzystanie nawet jednego dnia urlopu opiekuńczego.

Z dniem 26 kwietnia 2023 r. Ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 641) do Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1465), zwanej dalej KP zostały dodane nowe zwolnienia od pracy, a pośród nich właśnie urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym. Urlop ten przysługuje w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych (Art. 1731 KP).

W związku z powyższymi zmianami KP, do katalogu okoliczności uzasadniających przyznanie pracownikom „trzynastki” bez względu na przepracowany okres, został dodany także urlop opiekuńczy art. 2 ust. 3 pkt 6 lit. af) ustawy. Mimo, że zmiana nastąpiła w 2023 r. z rozmów przeprowadzonych z pracodawcami wynika, że nie zdawali sobie sprawy, że wykorzystanie choćby jednego dnia urlopu opiekuńczego przez pracownika zatrudnionego na kilka miesięcy u danego pracodawcy, skutkuje obowiązkiem wypłaty trzynastej pensji. Jeżeli pracownik skorzysta z minimum jednego dnia urlopu opiekuńczego i nie wystąpią przesłanki negatywne, o których mowa w art. 3 ustawy, tj. nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy trwająca dłużej niż dwa dni, stawienie się do pracy lub przebywanie w pracy w stanie nietrzeźwości, wymierzenia pracownikowi kary dyscyplinarnej wydalenia z pracy lub ze służby, rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, wówczas nie będzie obowiązywać warunek przepracowania u pracodawcy co najmniej 6 miesięcy.

Należy podkreślić, że urlop opiekuńczy jest okresem niepłatnym, a więc skorzystanie z niego będzie skutkować niższą podstawą obliczenia trzynastki.

Istotne do rozważenia jest to czy rozwiązanie stosunku pracy przez pracownika w ciągu roku skutkuje wypłatą tego wynagrodzenia z chwilą kiedy upłynie okres rozwiązania umowy? Pracodawca nie jest obowiązany do wypłacenia dodatkowego wynagrodzenia rocznego w dniu rozwiązania stosunku pracy, gdyż przepisy ustawy tak nie wskazują. Będzie on zobowiązany do tego za rok, w którym nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy, w terminie wypłaty innym pracownikom zatrudnionym u pracodawcy, tak jak wskazywałam na wstępie, tj. nie później niż w ciągu pierwszych trzech miesięcy kolejnego roku kalendarzowego.

Autor: dr Agnieszka Gazda

Stan prawny na dzień: 8 stycznia 2024 r.