Interwencja kryzysowa zaliczana jest do świadczeń niepieniężnych z pomocy społecznej (art. 36 pkt 2 lit. h ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 901 ze zm.). Definicja interwencji kryzysowej opublikowana na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej stanowi zespół interdyscyplinarnych działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu. Celem interwencji kryzysowej jest przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia sobie, a dzięki temu zapobieganie przejściu reakcji kryzysowej w stan chronicznej niewydolności psychospołecznej. Interwencją kryzysową obejmuje się osoby i rodziny bez względu na posiadany dochód.
Interwencją kryzysową będzie m. in. pomoc matce z małoletnimi dziećmi czy kobiecie w ciąży doznającej przemocy domowej lub znajdującej się w innej sytuacji kryzysowej, które mogą w ramach interwencji kryzysowej znaleźć schronienie i wsparcie w domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, zw. dalej domem. Do tych domów mogą być również przyjmowani ojcowie z małoletnimi dziećmi albo inne osoby sprawujące opiekę prawną nad dziećmi.
Od 8 lutego b. r. obowiązuje Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy I Polityki Społecznej z dnia 7 lutego 2024 r. w sprawie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży (Dz. U. poz.169). Rozporządzenie zapewnia natychmiastową pomoc psychologiczną matkom i kobietom w ciąży, reguluje pobyt starszych dzieci w ośrodkach. Dziecko które ukończyło 18 lat, a uczy się lub jest niepełnosprawne w stopniu umiarkowanym lub znacznym, może pozostać z matką w placówce (§ 6 ust. 2 Rozporządzenia). Nowo wydane Rozporządzenie określa standardy usług świadczonych przez domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz tryb kierowania i przyjmowania do domów. Istotą w kierowaniu do takich domów dla ośrodków pomocy społecznej/centrów usług społecznych jest to, że osoba ubiegająca się o skierowanie do domu składa wniosek w ośrodku pomocy społecznej właściwym ze względu na jej miejsce zamieszkania, a w przypadku osób bezdomnych – w ośrodku właściwym ze względu na gminę miejsca pobytu. OPS kompletuje dokumenty, tj.: wniosek osoby ubiegającej się o skierowanie do domu, rodzinny wywiad środowiskowy, zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do umieszczenia w domu w odniesieniu do wszystkich osób kierowanych do domu, a w odniesieniu do kobiety w ciąży także dokument potwierdzający ciążę, skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (jeżeli kierowana jest matka z dzieckiem), orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, o ile osoba takie posiada. OPS wydaje także opinię o skierowanie do domu, zawierającą uzasadnienie pobytu w domu. Komplet dokumentów (§ 5 ust. 5 Rozporządzenia) OPS zobowiązany jest w terminie 14 dni licząc od dnia wpłynięcia wniosku przekazać dokumenty, za pośrednictwem operatora pocztowego lub drogą elektroniczną – elektronicznej platformy usług administracji publicznej, do starosty najbliższego powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu, który wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu do domu. Czyli rolą OPS jest zebranie pełnej dokumentacji i terminowo przekazać do Starosty, o którym wyżej mowa.
W przypadku osoby bezdomnej, prócz czynności przekazania dokumentacji, OPS zobowiązany jest poinformować gminę właściwą ze względu na jej ostatnie miejsce zameldowania o toczącym się postępowaniu w sprawie skierowania do domu.
Jeżeli podczas procedury skierowania do domu okaże się, że brak jest miejsca w domu najbliższego w powiecie, OPS w porozumieniu z osobą ubiegającą się o skierowanie do domu, poszukuje miejsca w domu w innym powiecie.
W przypadku sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa lub zdrowia osoby ubiegającej się o skierowanie do domu lub jej dziecka, taką osobę dom przyjmuje bez wydania decyzji administracyjnej o skierowaniu do domu. Jednakże OPS zobowiązany będzie niezwłocznie powiadomić o tym starostę powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu. Następnymi czynnościami OPS w tym zakresie będzie przesłanie dokumentów (§ 5 ust. 5 Rozporządzenia) staroście powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu w terminie 14 dni od dnia umieszczenia osoby bez wydania decyzji administracyjnej. Starosta zobowiązany jest niezwłocznie wydać decyzję administracyjna o umieszczeniu w domu, bądź decyzję administracyjną o odmowie skierowania do domu. W tym negatywnym przypadku jest zobowiązany w uzasadnieniu decyzji administracyjnej wskazać możliwości zapewnienia pomocy w innej formie w zależności od sytuacji i potrzeb takiej osoby.
Osoba posiadająca decyzję administracyjną o skierowaniu do domu lub osoba, w sytuacji zagrożenia, jest przyjmowana do domu niezwłocznie. Starosta powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu, zobligowany jest w terminie 14 dni od dnia wydania decyzji administracyjnej o skierowaniu do domu, przekazać do domu kopię opinii OPS (§ 5 ust. 5 pkt 6 Rozporządzenia).
Decyzję administracyjną o skierowaniu do domu wydaje się na czas określony, nie dłuższy niż 12 miesięcy. W uzasadnionych przypadkach pobyt w domu może być przedłużony ponad 12 miesięcy, nie dłużej jednak niż o 6 miesięcy. Decyzję w tej sprawie podejmuje starosta na uzasadniony wniosek mieszkańca domu po uzyskaniu opinii kierownika domu, w którym przebywa.
Autor: dr Agnieszka Gazda
Stan prawny na dzień: 12 lutego 2024 r.
